De genenpool

De erfelijke eigenschappen van een hond zijn vastgelegd in genen, bestaand uit één allel afkomstig van de vader en één van de moeder. Genen die bestaan uit twee identieke allelen worden homozygoot genoemd, als de allelen verschillend zijn noemt men dat heterozygoot. De verzameling van al die verschillende genen in een bepaalde populatie, wordt de genenpool genoemd.

Als een populatie gesloten is, dat wil zeggen dat er nooit een hond van een ander ras wordt toegevoegd, zullen er nooit nieuwe genen aan deze collectie van genen toegevoegd worden. Door fokken kan het aantal honden in het ras toenemen, evenals de frequentie waarin een bepaald allel voorkomt, maar het aantal verschillende genen blijft altijd hetzelfde.

Door toeval (genetische drift) of selectie, zoals door het uitsluiten van dieren met bepaalde ongewenste eigenschappen, kunnen echter wel allelen verdwijnen. Hierdoor is er een verlies aan verschillende genen: de genenpool wordt kleiner.

In kleine populaties is de kans op inteelt (het kruisen van aan elkaar verwante dieren) groot. Hoewel door inteelt de voorspelbaarheid en de uniformiteit van de nakomelingen toenemen (door toename van de  homozygotie), zijn er ook meerdere nadelen.
Toename van homozygotie veroorzaakt een verminderde fitheid, de zogenaamde inteeltdepressie: een verminderd vermogen van de dieren van de populatie om te overleven en zichzelf voort te planten. Meer hierover leest u hier.

Hiernaast is de kans, dat dieren twee recessieve allelen van een genetische afwijking dragen, groter. Als een schadelijk, gemuteerd gen dominant is, d.w.z. dat een aandoening al zichtbaar wordt bij de aanwezigheid van slechts één afwijkend allel,  zal het waarschijnlijk snel geëlimineerd worden. Veel genetische afwijkingen worden echter veroorzaakt door een autosomale recessieve mutatie, wat betekent dat de afwijking alleen tot uiting komt als de hond twee abnormale allelen heeft (homozygoot is).  Een hond met slechts één abnormaal allel, een (heterozygote) drager, krijgt de ziekte normaal gesproken niet, maar hoe meer dragers van dit allel, hoe groter de kans dat nakomelingen van beide ouders een kopie meekrijgen en daarmee de aandoening.

De mogelijkheden voor fokkers om het ras door selectie te verbeteren, worden bij homozygotie verminderd, want voor selectie is diversiteit nodig.

Volgens de SKV is de inteeltwaarde binnen de västgötaspets nu 27.02%, berekend over 17 generaties. Als bijvoorbeeld een gemiddelde broer en zus met elkaar gekruist worden, is deze waarde 25%. Dit wil zeggen dat hun nakomelingen 25% kans zouden hebben om van beide ouders hetzelfde allel mee te krijgen. De västgötaspetsen van vandaag hebben over het algemeen dus nog iets meer genen gemeenschappelijk dan een broer en een zus.

Tabel 1 en 2 zijn overgenomen van de website van The Institute of Canine Biology. Ze samengesteld door Carol Beuchat  in maart 2016 aan de hand van  informatie op de MyDogDNA website.